Komputery kwantowe i kryptografia kwantowa - teoretycznie absolutnie doskonała metoda szyfrowania przekazu informacji to główne tematy międzynarodowych warsztatów naukowych z cyklu Advanced Research Workshop NATO. Czterodniowe spotkanie na Uniwersytecie Gdańskim w Sopocie przy Krajowym Centrum Informatyki Kwantowej (KCIK) rozpoczęło się 9 września.
Informatyka kwantowa to dziedzina wiedzy opierająca się na pojęciu "kwantowej informacji", niesionej przez cząstki o właściwościach kwantowych (fotony, elektrony, atomy, jony itp.). Takiej informacji nie można kopiować, co wyraźnie odróżnia ją od klasycznej informacji, której powielanie nie przysparza żadnych problemów technicznych.
"W Wiedniu od zeszłego roku działa zabezpieczona kwantowo sieć komputerowa. Specyfika zjawisk fizycznych świata kwantów powoduje, że zasięg +kwantowego bezpieczeństwa+ nie przekracza dziś 150 km. Właśnie takie problemy technologiczne i teoretyczne będziemy się starali wspólnie rozpracowywać podczas warsztatów" - wyjaśnia dyrektor KCIK, prof. Ryszard Horodecki.
W warsztatach biorą udział najwybitniejsi specjaliści z informatyki kwantowej m.in. Charles H. Bennett, współtwórca wykluczającego podsłuch protokołu szyfrowania informacji BB84, doktor honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego; Nicolas Gisin, znakomity teoretyk i pionier eksperymentalnej kryptografii kwantowej; George Ribordy, twórca firmy ID Quantique, produkującej komercyjne zestawy do generowania kluczy kwantowych.
W komitecie programowym znaleźli się: Anton Zeilinger, czołowy eksperymentalista i interpretator informatyki kwantowej, doktor honoris causa UG; Ignacio Cirac, współodkrywca kwantowego obliczania na spułapkowanych jonach; Artur Ekert, odkrywca kwantowej kryptografii wykorzystującej splątanie kwantowe.
Prof. Horodecki zaznacza, że przyznanie przez NATO już po raz drugi grantu dla KCIK na zorganizowanie warsztatów, świadczy o "dużej sile naszego Centrum". Dodaje, że zdobycie finansowania to m.in. efekt współpracy Centrum z prof. Januszem Kowalikiem z Seattle (USA), który sformułował pomysł warsztatów i przyczynił się do ich realizacji. Horodecki podkreśla też zasługi prof. Siergieja Killina z Białoruskiej Akademii Nauk, organizatora grupy naukowców z krajów zaprzyjaźnionych z NATO.
"Szczególnie wymowny jest fakt, że podczas warsztatów mamy po raz pierwszy sesję biznesową. Oznacza to, że kryptografia kwantowa stała się dziedziną, która w pełni dojrzała do zastosowań rynkowych" - ocenia dyr. KCIK.
***
Informatyka kwantowa narodziła się pod koniec ubiegłego wieku. W 1984 roku Charles H. Bennett z IBM Watson Research Center i Gilles Brassard z Uniwersytetu w Montrealu zaprezentowali wykluczający podsłuch protokół szyfrowania informacji BB84. Polega na przesyłaniu pojedynczych, losowo spolaryzowanych fotonów. Włamywacz nie jest w stanie skopiować stanu fotonu bez jego zaburzenia, co oznacza, że każda próba ingerencji zostanie wykryta. Pierwsze komercyjne zestawy do kryptografii kwantowej pojawiły się na targach CeBIT w Hanowerze w 2000 roku. Dwa lata później Nicolas Gisin utworzył - według słynnego protokołu BB84 - bezpieczny klucz kwantowy między odległymi od siebie o 67 km Genewą i Lozanną. W 2004 roku Anton Zeilinger zrealizował pierwszy zabezpieczony kwantowo czek bankowy. (PAP)
poleca:
