W 2017 roku w gronie Top 10 New Species znalazł się Telipogon diabolicus (Orchidaceae) czyli „diabelski” storczyk odnaleziony podczas prac terenowych prowadzonych przez dr Martę Kolanowską z Uniwersytetu Gdańskiego w południowej Kolumbii. Roślina trafiła do zestawienia razem z m.in. pająkiem nazwanym Eriovixia gryffindori, przypominającym kapelusz Godrica Gryffindora z Harry’ego Potter oraz morskim robakiem Xenoturbella churro, który zyskał nazwę dzięki podobieństwu do hiszpańskiego deseru – churro.
Aby uczcić urodziny ojca taksonomii, Karola Linneusza, College of Environmental Science and Forestry, najstarsza i najbardziej prestiżowa instytucja w Stanach Zjednoczonych badająca środowisko, co roku zestawia listę Top 10 New Species obejmującą dziesięć najciekawszych nowych gatunków odkrytych w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W 2017 roku w gronie tym znalazł się Telipogon diabolicus (Orchidaceae) czyli "diabelski" storczyk odnaleziony podczas prac terenowych prowadzonych przez dr Martę Kolanowską z Uniwersytetu Gdańskiego w południowej Kolumbii. Nazwa tej orchidei nawiązuje do budowy prętosłupa (struktura generatywna powstała ze zrośnięcia słupka i pręcika), który przypomina głowę diabła. Gatunek ten został zaklasyfikowany jako krytycznie zagrożony ze względu na lokalizację jedynej znanej populacji T. diabolicus w pobliżu drogi oraz wrażliwość wysokogórskich formacji roślinnych na zmiany klimatu.
Nieznany wcześniej gatunek opisali dr Marta Kolanowska i prof. Dariusz L. Szlachetko z Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody Wydziału Biologii UG we współpracy z Ramiro Medina Trejo (Kolumbia).
Od ponad 10 lat różnorodność, systematyka i biogeografia andyjskich storczyków są zagadnieniami badanymi przez pracowników i doktorantów Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody, którzy opisali ponad 100 nieznanych wcześniej gatunków południowoamerykańskich orchidei. Ponad 500 gatunków roślin, przede wszystkim storczykowatych (Orchidaceae) liczy ekspozycja na Wydziale Biologii UG. Są to gatunki charakterystyczne przede wszystkim dla obszarów tropikalnych i subtropikalnych. Rośliny zgromadzone w kolekcji stanowią cenny materiał do badań naukowych z zakresu morfologii, histologii, fenologii oraz taksonomii roślin, w tym taksonomii molekularnej.
Telipogon diabolicus
Najbardziej intrygującym pytaniem dotyczącym T. diabolicus pozostaje aspekt jego zapylania. Dotychczasowe badania wskazują, że u storczyków z rodzaju Telipogon pyłkowiny przenoszone są przez owady podczas pseudokopulacji (pyłkowiny zostają przyczepione do ciała samca owada gdy ten próbuje kopulować z kwiatem przypominającym mu samicę), jednak nie opublikowano do tej pory materiałów potwierdzających to założenie. Niezwykle ciekawe byłoby zaobserwować insekta, któremu "diaboliczny" prętosłup przypomina samicę jego gatunku.
Po opublikowaniu w zeszłym roku informacji na temat odkrycia "diabelskiej orchidei" w serwisie EurekAlert! oraz w sekcji 'Speaking of Science' prowadzonej przez the Washington Post, storczyk błyskawicznie zdobył niezwykłą "popularność" w mediach.
Warto dodać, ze wiele gatunków storczyków przypomina swoim wyglądem różne zwierzęta czy postaci. Dobrymi przykładami są Dracula simia przypominająca małpę, Ophrys bomybliflora przypominająca śmiejącego się trzmiela czy Habenaria radiata przypominającą czaplę białą.
Pełna lista 10 najciekawszych nowych gatunków 2017: http://www.esf.edu/top10/
poleca:
