Stacjonarna logopedia na UG i AMG

Od roku akademickiego 2007/2008 na Uniwersytecie Gdańskim zostaną uruchomione międzyuczelniane dwustopniowe stacjonarne studia na kierunku logopedia. Studia będą prowadzone wspólnie przez Wydział Filologiczno-Historyczny Uniwersytetu Gdańskiego oraz Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Gdańsku.  To pierwszy taki kierunek studiów w Polsce.

Senat Uniwersytetu Gdańskiego podjął uchwałę w sprawie utworzenia na Wydziale Filologiczno-Historycznym stacjonarnych studiów logopedycznych pierwszego i drugiego stopnia na międzyuczelnianym kierunku - logopedia UG i AMG  na posiedzeniu 25 maja 2006 roku, natomiast Senat Akademii Medycznej w Gdańsku - 08.06.2006 r.

Studia na kierunku logopedia będą prowadzone przez Wydział Filologiczno-Historyczny Uniwersytetu Gdańskiego oraz Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Gdańsku. Będą to stacjonarne dwustopniowe studia logopedyczne. Studia zawodowe będą miały charakter nauczycielski dwuprzedmiotowy (logopedia z filologią polską jako kierunkiem dodatkowym), natomiast studia magisterskie będą obejmowały wyłącznie logopedię z dwoma specjalnościami do wyboru: neurologopedią lub wczesną interwencją logopedyczną. Prowadzenie tego rodzaju studiów przez Uniwersytet Gdański i Akademię Medyczną jest jak najbardziej uzasadnione, ponieważ podstawę odrębności logopedii jako interdyscyplinarnej dziedziny wiedzy stanowi kompleksowe, zrównoważone powiązanie określonych nauk humanistycznych i medycznych.

Obecnie Zakład Logopedii Uniwersytetu Gdańskiego obok dwóch typów studiów kształcących logopedów na poziomie podstawowym (Podyplomowe Studium Logopedyczne oraz zawodowa specjalność logopedyczna na 5-letnich studiach magisterskich z zakresu filologii polskiej) prowadzi także studia podyplomowe specjalizacyjne w zakresie neurologopedii, surdologopedii oraz emisji i higieny głosu, przeznaczone dla absolwentów studiów logopedycznych podstawowych.

Powołanie logopedii jako odrębnego kierunku studiów wynika z konieczności ujednolicenia w Polsce przygotowywania kadr logopedycznych. Pomimo bowiem, że proces instytucjonalizacji zawodu logopedy w Polsce jest bardzo zaawansowany (zawód ten został wyodrębniony stosownymi zapisami i rozporządzeniami ministerialnymi) i można już mówić o wytworzeniu  się profesjonalnej tożsamości tej grupy zawodowej, nie powołano dotąd odrębnego, autonomicznego kierunku studiów logopedycznych, umożliwiającego nadawanie tytułu zawodowego logopedy, który należy do zawodów zaufania społecznego. Idea utworzenia takiego kierunku była także stale podnoszona przez Polskie Kolegium Logopedyczne, Polskie Towarzystwo Logopedyczne oraz Polski Związek Logopedów.

Obecnie najczęściej spotykaną formą przygotowywania kadr logopedycznych w Polsce jest  kształcenie w systemie podyplomowych studiów logopedycznych, prowadzonych przez uniwersytety i akademie pedagogiczne (tego typu studia są płatne, nauka odbywa się w trybie zaocznym, a absolwenci otrzymują świadectwa uprawniające do podjęcia pracy logopedy we wszystkich instytucjach i placówkach oświatowych, które dysponują etatami dla takich specjalistów, oraz w placówkach służby zdrowia, zajmujących się diagnozowaniem i terapią wszelkich zaburzeń mowy) oraz w ramach 5-letnich stacjonarnych studiów magisterskich na kierunku filologia polska i pedagogika ze specjalnością logopedia (absolwenci tych studiów uzyskują dyplom magistra pedagogiki lub filologii polskiej z zaznaczeniem wybranej specjalności, posiadają pełne kwalifikacje logopedy i mogą być zatrudniani w placówkach oświaty i placówkach służby zdrowia). Taki system kształcenia doprowadził do sytuacji, że z jednej strony mamy wysoko kwalifikowanych logopedów z podstawowym dyplomem filologicznym lub pedagogicznym, z drugiej zaś nauczycieli wczesnej edukacji, którzy najczęściej nie posiadają odpowiedniej wiedzy i umiejętności, by zdiagnozować i poprowadzić terapię najprostszych wad wymowy.

Utworzenie logopedycznych autonomicznych, dwustopniowych studiów stacjonarnych spełni oczekiwania osób, które chciałby uzyskać rzetelną wiedzę logopedyczną oraz otrzymać dyplom logopedy w ramach jednolitych studiów logopedycznych, przyczyni się do wyodrębniania logopedii jako samodzielnej dyscypliny naukowej, w ramach której będzie można przeprowadzać przewody doktorskie i habilitacyjne, wpłynie także w istotny sposób na proces instytucjonalizacji logopedii oraz dalszej profesjonalizacji zawodu logopedy.

·     Absolwent stacjonarnych studiów pierwszego stopnia na kierunku logopedia (studia będą trwały nie mniej niż sześć semestrów) w wyniku ukończenia studiów oraz praktyk logopedycznych otrzyma dyplom ukończenia wyższych studiów zawodowych i tytuł licencjata w zakresie logopedii (dyplom licencjata nauczyciela logopedy i nauczyciela języka polskiego). Będzie posiadał odpowiednie przygotowanie pedagogiczne  i umiejętności do pracy w charakterze nauczyciela-logopedy w przedszkolu, oddziale przedszkolnym oraz w klasach I-III w szkole podstawowej. Absolwent studiów logopedycznych pierwszego stopnia będzie miał możliwość kontynuowania nauki na 2-letnich magisterskich studiach drugiego stopnia z zakresu logopedii i uzyskania pełnych kwalifikacji do wykonywania zawodu logopedy.

Studia przygotowują do podjęcia szeroko rozumianej pracy edukacyjnej z dziećmi i młodzieżą z zaburzeniami mowy i jej rozwoju, z trudnościami w uczeniu się, a zwłaszcza z problemami w opanowywaniu języka ojczystego, czytania i pisania. Praktyki logopedyczne umożliwiają zdobycie specjalistycznej wiedzy w zakresie diagnozowania oraz terapii różnych zaburzeń mowy.

·    Drugi stopień studiów – 2-letnie studia magisterskie na kierunku logopedia - zakończą się nadaniem tytułu zawodowego magistra. Studia będą trwały nie krócej niż 4 semestry. Absolwent drugiego stopnia studiów magisterskich na kierunku logopedia w wyniku ukończenia studiów oraz praktyk logopedycznych otrzyma dyplom ukończenia wyższych studiów i tytuł magistra logopedii oraz będzie posiadał pełne kwalifikacje do wykonywania zawodu logopedy. Na podbudowie trzyletnich studiów licencjackich kierunku logopedia absolwent będzie zdobywał gruntowną wiedzę logopedyczną, w tym wiedzę specjalistyczną z zakresu neurologopedii, surdologopedii, balbutologopedii, oligofrenologopedii, emisji i higieny głosu i innych działów logopedii. Powinien wykazać się pełną znajomością metodologicznych podstaw diagnozy i terapii logopedycznej, jak też kompetentnie korzystać z gotowych narzędzi diagnostycznych i terapeutycznych. Powinien mieć również wpojone nawyki ustawicznego kształcenia oraz doskonalenia i aktualizacji warsztatu diagnostyczno-terapeutycznego.

Absolwenci są przygotowani do pracy w poradniach specjalistycznych na stanowisku logopedy; poradniach pedagogiczno-psychologicznych; poradniach foniatrycznych na stanowisku logopedy; gabinetach logopedycznych istniejących na oddziałach neurologicznych w szpitalach i sanatoriach; szkolnictwie podstawowym, gimnazjalnym, średnim oraz wyższym; instytucjach badawczych i ośrodkach badawczo-rozwojowych; specjalistycznych gabinetach logopedycznych (praktyka prywatna); instytucjach zajmujących się poradnictwem i upowszechnianiem wiedzy z zakresu logopedii oraz komunikacji językowej.

Gdańskie środowisko naukowe jest bardzo dobrze przygotowane do kształcenia logopedów. Historia gdańskiej uniwersyteckiej logopedii liczy ponad 25 lat i jest związana z działalnością od roku akademickiego 1979/1980 trzeciego w Polsce (po studium lubelskim i warszawskim) Podyplomowego Studium Logopedycznego oraz funkcjonującego od roku akademickiego 1987/1988 przy Wydziale Humanistycznym (obecnie Filologiczno-Historycznym) Zakładu Logopedii. Tematy badawcze podejmowane przez pracowników Zakładu Logopedii oraz osób blisko z nim współpracujących dotyczyły przede wszystkim zagadnień funkcjonowania mowy dziecka, rozwoju i zaburzeń mowy i sposobów usprawnienia procesu nabywania sprawności językowych oraz szeroko rozumianej profilaktyki logopedycznej. Prowadzone były także badania z zakresu ortofonii, fonetyki i fonologii.

Od początku istnienia studium starano się zapewnić słuchaczom najlepszą kadrę wykładowców. W ciągu 25 lat działalności studium prowadziło w nim zajęcia ok. 80 współpracowników. Wśród prawie 30 osobowej kadry profesorskiej można wymienić między innymi:  L. Ariutjunian,  M.  Bogdanowicz, E. Gruszczyk-Kolczyńską, H. Jaklewicz, L. Kaczmarka, M. Kielar-Turską, E. Kilińską-Apanowicz, S. Klajmana, R. Kościelaka, J. Maćkiewicz, I. Nowakowską-Kempną, B. Rocławskiego, M. Smoczyńską, B. Szczepankowskiego, E. Szeląg, W. Tłokińskiego. W funkcjonującym od 1996 roku Podyplomowym Studium Neurologopedycznym UG zajęcia prowadzili wykładowcy z Akademii Medycznej w Gdańsku, m.in. prof. L. Dobrzyńska, prof. E. Dilling-Ostrowska, doc. dr hab. W. Nyka.

Przez cały okres kształcenia logopedów w gdańskim studium zwracano uwagę na dobre przygotowanie praktyczne do wykonywania zawodu logopedy. Od wielu lat Zakład Logopedii Uniwersytetu Gdańskiego współpracuje z wieloma instytucjami oświatowymi oraz placówkami medycznymi, w których kandydaci na logopedów zdobywają praktyczne umiejętności z zakresu diagnozowania i terapii różnych zaburzeń mowy. Baza ta będzie służyła także jako miejsce ćwiczeń dla studentów nowo powołanego kierunku. Prowadzenie kierunku logopedia wspólnie z Wydziałem Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku w znacznym stopniu tę ofertę wzbogaci.

Bliższe informacje: prof. dr hab. Edward Łuczyński, Zakład Współczesnego Języka Polskiego, tel. (0-58) 341 15 15 lub  tel. (0 58) 552-91-85