Uroczystość wręczenia Nagrody im. Jana Heweliusza

Dziesięcioosobowa kapituła przyznała Nagrodę Naukową w dziedzinie nauk humanistycznych prof. dr hab. Małgorzacie Książek-Czermińskiej za wybitne osiągnięcia w teorii literatury, a zwłaszcza prace o czasie, o trzech modelach autobiografii oraz o związkach literatury i sztuki. Prof. dr hab. Marcin Pliński otrzymał Nagrodę Naukową w dziedzinie nauk ścisłych za rozwinięcie unikatowych badań nad zmianami ekologicznymi w Bałtyku, ze szczególnym uwzględnieniem inwazji cyanobakterii.

Uroczystość odbyła się w dniu urodzin wielkiego astronoma Jana Heweliusza, 28 stycznia 2008 roku, w Wielkiej Sali Wety Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku Po uroczystości odbył się paradny przemarsz pod pomnik astronoma.

Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza przyznawana jest od 1987 r. reprezentantom gdańskiego środowiska naukowego za wybitne osiągnięcia naukowe o charakterze poznawczym. Nagroda przyznawana jest w dwóch dziedzinach: nauk ścisłych i przyrodniczych oraz nauk humanistycznych. Tegoroczna edycja nagrody jest dwudziestą w historii Miasta.

Prof. Małgorzata Czermińska-Książek, ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim. Naukową karierę związała od początku z Uniwersytetem Gdańskim. Od 1985 kieruje Zakładem Współczesnej Literatury Polskiej na UG, a od 1998 także  Filologicznym Studium Doktoranckim na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego.

Dorobek naukowy prof. Małgorzaty Książek-Czermińskiej obejmuje 6 książek oraz 69 publikacji krajowych i 19 o zasięgu międzynarodowym w periodykach naukowych i książkach zbiorowych. Jest redaktorem naukowym dziewięciu książek oraz trzech tomów podręcznika do nauki literatury polskiej w szkole średniej na Białorusi. Wiele krytycznoliterackich publikacji prof. Czermińska poświęciła środowisku literackiemu Wybrzeża.

Prof. Małgorzata Książek-Czermińska łączy zainteresowania teoretycznoliterackie z pracą historyka literatury XX wieku. W zakresie problematyki czasu w literaturze, pojmowanego jako kategoria filozoficzna i strukturalna, stała się uznanym autorytetem dzięki książce Czas w powieściach Parnickiego (1972). Jej dwie książki o badaniach nad powieścią i literaturą niefikcjonalną: Autobiografia i powieść czyli pisarz i jego postacie (1987) oraz Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie (2000) wprowadziły do badań humanistycznych koncepcję teoretyczną i pojęcia powszechnie używane nie tylko przez literaturoznawców, ale też badaczy innych dziedzin kultury. W książce Gotyk i pisarze. Topika opisu katedry (2005) prof. Czermińska na przykładzie literatury polskiej ujętej w kontekstach innych literatur europejskich ukazała niedostrzeżone przedtem zjawisko istnienia szczególnej metaforyki opisu świątyni.

Współpracowała z prof. Marią Janion przez wszystkie lata jej przyjazdów do Gdańska, brała udział w powstaniu wielotomowej serii „Transgresje”, publikowanej przez Wydawnictwo Morskie, otwierającej perspektywy interdyscyplinarnych badań humanistycznych i do dziś funkcjonującej jako jeden ze „znaków firmowych” gdańskiej polonistyki.

Wykładała literaturę polską (w jęz. angielskim) na University of Michigan w Ann Arbor, USA oraz University of Cambridge w Wielkiej Brytanii. Dwukrotnie wygłaszała też cykle wykładów monograficznych na Uniwersytecie w Grodnie na Białorusi. Kilkanaście razy uczestniczyła w konferencjach naukowych w wielu krajach świata, m.in. w Anglii, Szkocji, Holandii, Kanadzie, USA, Szwecji, Francji, Bułgarii i na Białorusi. Wygłaszała odczyty o literaturze polskiej na uniwersytetach w Szwecji, Niemczech i Szwajcarii. Uczestniczyła w projekcie prowadzonym przez University College London, mającym na celu przedstawienie syntezy dziejów pisarstwa kobiet w krajach Europy Środkowej od czasów najdawniejszych do końca XX w. Efektem jest wydana  w Wielkiej Brytanii książka zbiorowa A history of Central European woman’s writing (2001).  Rozdział o pisarkach polskich, napisany przez prof. Czermińską wespół z dwiema innymi autorkami stał się podstawą osobnej książki, mającej charakter encyklopedyczny, opublikowanej w kraju za zgodą brytyjskiego wydawcy: Pisarki polskie od średniowiecza do współczesności. Przewodnik  (2000).

Wespół z badaczką z Białorusi, prof. Swietłaną Musijenko, Małgorzata Czermińska zainicjowała współpracę polonistyki w Gdańsku i w Grodnie i od 1991 roku kieruje ze strony Uniwersytetu Gdańskiego realizacją tej międzynarodowej umowy.

Wykształciła  prawie 200 magistrów i wypromowała 20 doktorów. Doktorzy prof. Czermińskiej otrzymali wiele nagród i wyróżnień, opublikowali 13 książek.

Trzykrotnie otrzymała nagrodę Ministra: dwa razy za osiągnięcia naukowe, raz za dydaktyczne. Otrzymała także medal Komisji Edukacji Narodowej, Złoty Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Uczestniczyła w niemal wszystkich ogólnopolskich konferencjach teoretycznoliterackich, stanowiących od początku lat 60 cykl spotkań, omawiających metodologiczne nowości i wytyczających nowe kierunki badań. Organizatorka  II Kongresu Polonistyki Zagranicznej (Gdańsk 2001).

Od 1996 do dziś jest członkiem Rady Naukowej IBL PAN. Przez dwie kadencje pełniła funkcję Przewodniczącej Komitetu Nauk o Literaturze PAN, którego członkiem jest nieprzerwanie nadal (poczynając od 1992); jest także członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. W latach 2001–2006 przewodniczyła Międzynarodowemu Naukowemu Komitetowi Studiów Polonistycznych.

Prof. dr hab. Marcin Pliński ukończył studia biologiczne na Uniwersytecie Łódzkim. W 1970 roku uzyskał stopień naukowy doktora i wrócił do Trójmiasta, gdzie otrzymał  propozycję pracy w tworzącym się Uniwersytecie Gdańskim. Stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskał w 1979 roku. W 1981 roku został pierwszym demokratycznie wybranym dziekanem Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UG. Funkcję tę pełnił przez dwie kadencje.

Tytuł profesora uzyskał w 1989 roku. W tym samym roku został powołany przez Wydział Nauk Biologicznych PAN na stanowisko dyrektora-organizatora Centrum Biologii Morza Polskiej Akademii Nauk w Gdyni. Funkcję tę pełnił do 1993 roku.

W 1996 roku został wybrany na stanowisko rektora Uniwersytetu Gdańskiego; funkcję tę pełnił przez dwie kadencje.

Prof. dr hab. Marcin Pliński jest jednym z twórców gdańskiej oceanografii. Podjął i rozwinął unikatowe badania nad zmianami ekologicznymi w Bałtyku, spowodowanymi nasilającą się presją człowieka. Jako pierwszy zwrócił uwagę na rolę sinic w tych zmianach. Dla akwenów przybrzeżnych opracował w latach siedemdziesiątych matematyczny model inwazji sinic. Dzięki temu znalazł się w gronie wybitnych specjalistów zajmujących się modelowaniem ekologicznym.

       Szeroko podjęta współpraca międzynarodowa pozwoliła mu stworzyć w Uniwersytecie Gdańskim jedyny w Polsce, i jeden z wiodących w Europie, ośrodków badań nad toksycznymi sinicami. Dzięki wybitnym osiągnięciom naukowym kierowany przez prof. Plińskiego Zakład Biologii i Ekologii Morza UG został włączony do sieci eksperckich laboratoriów objętych działalnością Konwencji Helsińskiej. Stworzone przez niego Laboratorium Sinicowe Uniwersytetu Gdańskiego współdziała ze służbami sanitarnymi oraz władzami samorządowymi także spoza województwa pomorskiego.

Prace badawcze prof. M. Plińskiego związane są przede wszystkim z szeroko pojętą biologią i ekologią morza. Dorobek naukowy prof.  Plińskiego to 250 prac i referatów. Jest autorem i współautorstwo 111 artykułów naukowych, autor 2 i współautor 3 monografii oraz autorem 5 podręczników, w tym jeden unikatowy składający się z 8 części klucz do oznaczania glonów Zatoki Gdańskiej - podręcznik,

z którego korzysta wiele laboratoriów obszaru basenu Morza Bałtyckiego. Wygłosił 85 referatów na kongresach i seminariach naukowych, w tym prawie 50 na spotkaniach międzynarodowych. Ma w swoim dorobku redakcje naukowe książek oraz prawie 30 prac informujących o nowych kierunkach i metodach badawczych oraz recenzji podręczników. Cytowany w publikacjach krajowych i zagranicznych. W ostatnim czasie podjął ze swoim zespołem badania nad toksycznością sinic w warunkach naturalnych i hodowlanych, poszukując przyczyn groźnych dla gospodarki morskiej, trujących zakwitów.

Uczestniczył w pracach wielu stowarzyszeń, komitetów oraz rad naukowych, komisji, grup eksperckich i roboczych, w tym m.in.: Międzyrządowej Komisji Oceanograficznej UNESCO jako ekspert w zakresie glonów toksycznych. Był przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Nautologicznego. Aktualnie  pełni funkcję przewodniczącego Komitetu Badań Morza i Komitetu Ekologii Polskiej Akademii Nauk. 

Uzyskał 4 ministerialne nagrody, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim.

Pod jego kierunkiem oraz nadzorem powstało 100 prac magisterskich, kilka zostało wyróżnionych i nagrodzonych w konkursach ogólnopolskich oraz regionalnych, jest promotorem w 10 przewodach doktorskich i opiekunem w 8 pracach habilitacyjnych.